Егіншілік пен мал шаруашылығы.

Сабақ жүргізген

мұғалімнің аты-жөні

Шарипова

Раушангул Кенжебайқызы

    4- сынып

2-сынып

Ақмола облысы

Еңбекшілдер ауданы

Құдықағаш орта мектебі

Күні:

    Дүниетану

Сабақтың атауы

Егіншілік пен мал шаруашылығы.

Сілтеме

4-  сынып оқулығы.                

2- сынып оқулығы

Жалпы мақсаты

Қазақстандағы егіншілік пен мал шаруашылығы туралы

ұғымдары  кеңейту. Ауыл 

шаруашылық туралы түсініктері 

қалыптастыру. Оқушылар фермердің еңбегімен , оның шаруашылығымен

таныстыру.Ауылшаруашылық еңбеккерлерінің еңбегін құрметтеуге   үйрету.

Оқушылардың егіншілік мал шаруашылығы туралы алған білімдерін

тиянақтау,әрі жетілдіру. Төрт түлік  жөнінде  мағұлматтар

беру,түсіндіру..Өз ойларын тиянақтап айтуға  дағдыландыру,танымдық

белсенділіктерін арттыру,шығармашылық жұмыс жасауға,ізденуге  үйрету;

 Міндеттер:

1. Оқушылардың қызығушылығын ояту

2. Жаңа тақырыпқа  оқушылардың білетін

3. Оқушылардың өздерін-өздері оқыту арқылы

білім беруге ықпал жасау, сыни тұрғыдан ойлау процестері арқылы әр баланы

қамтуға жағдай жасау.

4. Жаңа сабаққа белгілі бір ой қорытындылар

жасау .

Мұғалімдер үшін оқу нәтижелері

1.Оқушылардың бірін-бірі оқытуы арқылы аталған тақырыпты

меңгеріп шығу.

2.Мұғалім оқуға бағыттап отыру.

3.Оқушылардың өзін және достарын бағалау

мүмкіндіктерін жасау.

Сабақта туындаған негізгі идеялар

Оқушының 

өмірдегі біліміне, білетініне, сүйену

Жаңа 

теориялық ақпаратты  беру арқылы

оқушыға жаңа ойлау дағдысын, мәнерін, амалдарын қалыптастыруға ықпал

жасау 

Оқушыларға ауыл шаруашылығының бөлімдері туралы

әңгімелеу,олардың пайдасын біле отырып,қазақ халқының егін шаруашылығы туралы

түсінік беру.

Күтілетін нәтиже

 Жаңа сабақ   жайлы ұғым, білімнің алғашқы негізі

қаланады;

Ауыл  шаруашылық туралы түсініктері  қалыптастады. Оқушылар фермердің еңбегімен

, оның шаруашылығымен танысты.

Оқушылар бір-бірімен қарым –қатынас жасайды,ортақ шешім

шығаруға икемделеді,ой бөліседі,топта жұмыс жасауға үйренеді.

Тапсырмалар

wiki 

беттерінен

жүктелген дереккөздер

·       

Бастауыш

мектеп журналы.

·       

Мектептегі

мерекелер журналы.

·       

Қызықты

суреттер кітабы.

Карталар, Мақал-мәтелдер кітапшасы.

 Тақырыбы:Егіншілік пен мал шаруашылығы.

Сабақтың жүрілуі бойынша мұғалімнің

жазбалары: Мұғалімдер немен айналысады және оқушылар немен айналысады.

Оқушыларды ұйымдастыру, сәлемдесу 

Сәлеметсіңдер ме балалар! Бүгінгі біздің сабағымыз

ерекше  болмақ, себебі бізге қонақтар

келіп отыр. 

     Психологиялық

дайындық:

Гүл өсірсең терлеп, мұның аты—еңбек.     

Кесте тіксең зерлеп, мұның аты—еңбек

Қиындықтың бәрін еңбек қана жеңбек

Үй тапсырмасы кезені:

«Жасырынбақ» ойыны арқылы үй тапсырмасын сұрау.

Көзім, көзім,

көз.

 Көзімде бар шоңайна.

 Шоңайнасы кіреді,

 Көзіңді жұм, абайла.

Ойын шарты бойынша оқушылар көзін жұмады. Бір оқушы ақырын барып,

балалардың кітабының арасына қима қағазды жасырады. Қима қағазға

арқардың,аттың ,қоқиқаздың, т.б суретін салуға болады. Қағазға үй тапсырмасы

бойынша оқып келген шығарма негізіндегі сұрақ немесе тапсырма жазылады. Оқушы

қағазды тауып, тапсырманы орындайды.

1.Ормандардың

адам мен жануарлар  өмірі үшін қандай

маңызы бар?

2. Топырақтың

құнарлығын сақтау үшін адамдар қандай шаралар қолданады? (дақыл егу үшін

жерлерді жыртып игереді)

3.Су

қоймаларындағы өсімдіктер  мен

жануарларды  қалай қорғау керек?

4.Қандай құстар

сиреп барады? (аққу , сары және ақ құтан, қарашақаз, бұйра бірқазан)

5.Қызыл кітапқа

енген  терісі  бағалы 

аң? (жұпартышқан)

  Сиқырлы

сандықша

Диалог арқылы тақырыпты ашу.

Ормандардың  адам мен жануарлар  өмірі үшін 

қандай маңызы бар?

1/Суқоймада кездесетін өсімдік?

а/ тұңғиық  

б/қайың     с/емен

2.Суқоймада кезедесетін жәндік

а/сүңгуір қоңыз    б/

көбелек   с/ ара

3.Суқоймаларда кездесетін құс

а/ көгершін    б/

бүркіт    с/ қоқиқаз

4.Суқоймада тағы да қандай өсімдік кездеседі?

а/

шие   б/ құрақ, қоға     с/ терек

СТО сұрақтары

Сабақ барысында жасаған мұғалім мен

оқушының іс-әрекеті

Сабақтың маңыздылығы не?

-оқушылар

не алады?

-бұрынғы білімін қалай пайдалана алады?

-өмірден алған тәжірибесінің әсері?

-сабақтың болашақта  оқушыға қандай пайдасы бар?

-оқушыларды ой қозғау арқылы тақырыпқа

әкелу

-тақырып жайлы бұрынғы білетіндерін

анықтау, соған сүйену  жолдарын табу

І. Қызығушылығын ояту

Тақырыпты анықтау үшін аннаграманы шешу

Н Е Л І Г І К І Ш  ПНЕ

Ш У А Р А Ы Ғ Ы Л Ш Ы А Л М

Жауабы: Егіншілік   

пен   мал шаруашылығы

Шағын топта талқылау

Топқа  бөлу

Суреттермен 

топқа бөліну:

Егіншілік    пен  

мал шаруашылығы

Талқылаймыз, қағаз бетіне класстер бойынша

                        топтастырып

түсіреміз.            

-        

Сыныпта

қорғаймыз.

«Топтарға

бөлу. Қой, сиыр, түйе, жылқы. Үй жануарларының бейнесінде жасалған тәждерді

кигізу

Сын тұрғысынан  ойлау үшін мүмкіндіктер

-еркін ойлауға қан-дай мүмкіндіктер

жасалды?

-өздігінен ізденуге қандай мүмкіндіктер

жасалады?

-әрі қарай 

не болатынына қызықтыру, белсенділіктерін ояту

-алатын білімінің пайдалылығына көздерін

жеткізу

-білімін, ақпаратты жүйелеуге үйрету

ІІ. Мағынаны тану

Екі  топта 5-баладан болады, топ басшысы

сайланып, бағалау парағымен таныстырылады.

а

/Оқушылар бөлінген 2 топ бойынша  мәтінмен танысады

     Оқулықпен жұмыс.     

беттер.

1.     Мәтінді  іштей оқиды. «Джиксо»

Топтар бір –біріне  сұрақ қояды.

2.     Түсінгендерін топқа салады.

3.     Топ оқушылары ойларын қағаз бетіне түсіреді.

4.    

Келесі топ

оқушылары толықтырады.

Шағын топта талқылаймыз, қағаз бетіне  топтастырып түсіреміз.   

                          - Сыныпта

қорғаймыз.    

1.Бүгінгі сабаққа байланысты суреттерді

таратып,топқа өз ойларын айту тапсырылады.

2.Өздерінің көргендері туралы әңгімелету.

Шағын топта талқылаймыз, қағаз бетіне

топтастырып түсіреміз.   

-Сыныпта қорғаймыз.

!Тапсырма

Картадан қазақстандағы егіншілік пен мал шаруашылығы

жерлерді тауып көрсету.

1.тапсырма:  ЖИГСО стратегиясы.Мәтінмен

жұмыс.

Пікірталас.

«Адам міндетті

түрде еңбек ету керек» деген тақырыпта пікірталас ұйымдастырылады.Пікірталас

барысында оқушылар еңбектің арасында адамның көп жетістіктерге жететіндігіне

көздерін жеткізеді. Адам тамақтанады, киінеді, баспана салады.Еңбек адамды

ақылды, мейірімді, қамқор болуға баулиды.

-        

Егін шаруашылығы деген сөзді қалай түсінесіңдер?

-        

Өсімдік шаруашылығы деген сөзді қалай түсінесіңдер?

-        

Мал  шаруашылығы деген сөзді  қалай түсінесіңдер?

(Оқушы жауаптарын тыңдау)

Шағын топта талқылаймыз, қағаз бетіне

топтастырып түсіреміз.    -Сыныпта

қорғаймыз.

2.Оқушылар мәтіннен өздері білмеген

жаңалықтарды  басқа түсті бояумен  филип чартқа   қосып жазады.

!Тапсырма

Ассоциация құру, қорғау.

Мал шаруашылығы деген не? (класстер сызып, қорғау).

Әр топ үй жануарларына байланысты кластер құрайды.

Миға шабуыл

Кластер

І-топ Егін шаруашылығы

Егін  шаруашылығы деген не?

                          Жылқы,

ірі қара, қой, түйе, құс  шаруашылығы

ІІ – топ  Мал

шаруашылығы

Мал шаруашылығы деген не?  

                                Күріш, мақта.

Бау-бақша, дәнді дақылдар, жүгері

1-топ

"мал  шаруашылығы" сурет

бойынша кластер жасайды.

2-топ: "егін

шаруашылығы "сурет бойынша кластер құрайды.

Шағын топта талқылаймыз, қағаз бетіне 

топтастырып түсіреміз.   -

Сыныпта қорғаймыз.    

Филип чартты  әр топ ұстап тұрып қорғайды

1- тапсырма:

Мәтінді мәнерлеп оқып, мазмұнын талдау

2-тапсырма:  INSERT стр-сы   Мәтіннен оқығандарын талдап кестені

толтырады.

«Адасқан әріптерден сөз шығару» ойыны.

Төлдер:

------------------- Құлыншақ -------------- Ботақан ------------- Бұзауқан

------------- Қошақан

Пірі: ------------------------ Қамбар ата ----------- Ойсыл қара ---------

Зеңгі баба ----------- Шопан ата

Қалай шақырады: ------Құру - құру ------------- Көс - көс ------------- Әукім

- әукім -------- Пұшайт - пұшайт

Деңгейлік тапсырма:            

Дарынды оқушыға: Мал шаруашылығының дамуына нелер қажет? (топтастыру)

құнарлы азық      жақсы жайылым    шабындық жер

Мал

шаруашылының  дамуына не қажет?

мал дәрігері   

жылы қора    адам еңбегі   техника

Үлгерімі төмен балаға:  (Сәйкестендіру)

Жұппен 

жұмыс        (Ортасына суретті

жапсырып,  балалар пайдасын  табады)

1.Қой шаруашылығы

2. Жылқы

шаруашылығы

3.Ірі қара

шаруашылығы

4.Құс шаруашылығы

Дарынды оқушыларға:

         «Мен

жарнамашымын» Мал өнімдерін жарнамалау.

1.     «Қамбар

ата» – тобы.

 Жылқы өнімін жарнамалау.

Қазы, қарта, жал, жая,

Сүрет, шұжық балдай, ә?!

Қақтыратын таңдайды

Бал қымызы қандайды!

2. «Ойсыл қара» - тобы. Түйе – өнімін жарнамалау.

Маң - маң басқан, маң басқан,

Шудаларын шаң басқан,

Шөл даланың кемесі

Төрт түліктің төресі

Дертке дауа болатын

Шұбаты бар киелі.

3.

«Шопан ата» – тобы. Қой – өнімдерін жарнамалау.

Мал өсірсең – қой өсір

Өнімі оның көл көсір,

Кисең киім, ішсең ас,

Іздесең мұндай табылмас.

Үлгерімі төмен балаларға:   Суретті бояу

Жұппен жұмыс

Атауларын жазыңдар.

Құс өсіру - құс шаруашылығы.

Ара өсіру - омарташылық.

Балық өсіру - балық шаруашылығы.

Мал өсіру - мал шаруашылығы.

Сергіту сәті. «

 Көңілді күн»

Мұғалім сұрақ: Ендеше  орнымыздан тұрамыз               

Мағынаны ажыра-ту сатысы (жаңа ақпарат)

-оқушыларды белсе-не қатыстыру

-стратегияларды жүйелі қолдану   арқылы оқушылар-дың жұмысын ұйымдастыру

(сауал қоя білу, талдау жа-сай білу, баяндау және қызу ой талқы-сын жасай

білу қабі-леттерін жетілдіру жолдарын беру)

-оқушылармен бір-лесіп жұмыс жасау,

қарым-қатынас шеберлігін ұтымды пайдалана білу

-оқулықтан басқа ақпараттар көзін ашу

Мұғалім жаңа ақпарат таратады.Оқушылар мәтінді оқып жатқанда мұғалім

оқушылардың фломастерін ауыстырады.

............................................................  тақырыптың орны  /  

шт шығару керек /

-Шағын топта талқылаймыз, қағаз бетіне

топтастырып түсіреміз.   

                          - Сыныпта

қорғаймыз.    

Филип чартты  әр топ ұстап тұрып қорғайды

  Егіншілік.Еліміздің солтүстік және орталық аймақтарындағы егістік

жерлердің топырағы өте құнарлы болады.Сондықтан ол жерлер жыртылып, дәнді

дақылдар егуге пайдаланылады.

  Бұл жерлерге бидай, арпа,сұлы

өсіріледі .Суармалы жерлерге күріш , мақта ,жүгері егіледі .Шөлді суармалы

жерлерде қауын ,қарбыз, асқабақ өсіріледі .Бұл өсімдіктер күннің көзі мен

суды көп қажет етеді . Қызылорда облысының Сырдария өзені жағалауында бау-бақша

салу жақсы дамыған . Жемістермен дәнді дақылдарды суаруға қажет суды Сырдария

өзенінен алады . 

    Тау

етегіндегі аймақтарпда бақтар бар.Онда алма,қараөрік,өрік, алмұрт, жүзім

өсіріледі.

Балалар, «Малы бардың -

жаны бар.», деген халық нақыл сөздерінен - ақ. Қазақ халқының тұрмыс -

тіршілігінде төрт түлік малдың ерекше орын алатынын түсінуге болады. Қазақ

халқы ежелден - ақ мал шаруашылығымен айналысқан. Мал шаруашылығы дегенде

оған жататындар қой, сиыр, жылқы, түйе шаруашылықтары жатады. Біздің

жерімізде үй жануарларын өсіруге қажетті жағдайлардың бәрі бар. Шүйгін шөп,

су, жайылымдық жерлер жеткілікті. Үй жануарлары ең алдымен тамақ өнімдерімен

қамтамасыз етеді. Ал жүн, түбіт, теріден дайын бұйым киім - кешек дайындауға

болады. Олар жеңіл өнеркәсіпке қажетті шикізат болып табылады.

Қазіргі уақытта ел

басымыздың қолдауымен мал шаруашылығына көңіл бөлуде.

Бүгінде сол жоспар бүкіл елімізде жүзеге

асырылып жатыр. «Сыбаға» бағдарламасы жұмыс жүргізілуде. Біздің  Құдықағаш 

ауылында мал шаруашылығымен және егін шаруашылығымен айналасатын

шаруашылықтар бар. «Әли » қожалығы және «Нұрлин » қожалығы егіншілікпен

айналасып ел азаматтары  сол адамға

еңбек етіп, өз  еңбектерін  алады.Мал шаруашылығымен  Жұмағұлов Теміржан, Абдығалымов Думан және

Нуралин Асылбек айналысады. Ол өнімдерді күнделікті тұрмыста пайдаланамыз.

Мал шаруашылығы - еліміздің басты саласы екеніне көз жеткізді.

Оқулықпен жұмыс.

-

Видио: Ауыл шаруашылығы

Дәптермен жұмыс.

Өзің қандай фермерлік

шаруашылық  ашар едің? Оның кішігірім

жоспарын  жаса.Фермерлік

шаруашылығың  немен айналысды? Неге?

34-бет

Мал шаруашылығы

Сөйлемдерді толықтыр.

Мысалы: Сиырдан сүт, қаймақ, май, ірімшік,

құрт, айран, қоспа т.б

Толғаныс (рефлексия)

-сабақта үйренген-дерін бекіту, қолдану

жолдарын беру

-жаңадан үйренгенін пайдалана отырып,

білімін жүйелеу

жауап шешімі осыған байланысты жұмыс-тар

беру арқылы түсінік деңгейін тексеру

! Тапсырма

Өз ауылымыздағы ауылшаруашылық дақылдары

туралы қағазға түсіреді.

Шағын топта талқылаймыз, қағаз бетіне

                        топтастырып

түсіреміз.   

                       Сыныпта қорғаймыз

? Сұрақ 

Қазақстанда мал шаруашылығының қай түрі дамыған?

Шағын топта талқылаймыз, қағаз бетіне  топтастырып түсіреміз.   

-        

Сыныпта

қорғаймыз.    

? Сұрақ

Өсімдік өсіру үшін не қажет?

Шағын топта талқылаймыз, қағаз бетіне   топтастырып түсіреміз.   

-        

Сыныпта

қорғаймыз.

Сыныпта қорғаймыз

Кері байланыс парағы

Толықтыр

1.Сабақта  маған 

барлығынан  да  ... .....................................

ұнады.

2.Сабақта  ең 

қызықты болғаны...

....................................................

3.Мен  ..................................

білмеген  екенмін.

4.Бүгін ... ...............................

түсіндім

Оқушылар

дәптерлеріне бақшаларында не өсетіні туралы жазады.

Шағын топта талқылаймыз, қағаз бетіне

                        топтастырып

түсіреміз.   

Мәтін мазмұны бойынша жұмыс.

а) Адам жаз

мезгілінде бақ, бақша, егістік пен саябақтарда қандай еңбек атқарады?

ә) Ал күзде ше?

б) Бақшадағы

күзгі жұмыс басқа жұмыстардан қалай ерекшеленеді?

Кері байланыс парағы

Смайликтерді өзі қалаған нұсқаға жабыстырады

ІІІ. Ой қорытынды

Топтарға тапсырма.

«Коллаж» арқылы:

1- ІІ топ. Егер  біз 

фермер болсақ.

Сонда біз бүгін не туралы өттік? Тақырып не

болды?  (Оқушылардың ойын  сұрап, сыныппен ақылдасып  тақырыпты табамыз.)

  «Егіншілік пен мал

шаруашылығы»

    (

Жоғарыдағы тақырыпты жазу бос орнына тақырыпты қоямыз

- Ауыл шаруашылығы нешеге бөлінеді?                                                     

-(Егін шаруашылығы, өсімдік

шаруашылығы, мал шаруашылығы болып үшке бөлінеді)                                 - Өсіру

дегенді қалай түсінесіңдер?                                            ( Жер

жыртады, тұқым  себеді, топырақты

тыңайтады, арам шөптерді отайды, сиретеді, зиянды жәндіктердің көзін жояды,

өнімді жинайды.)                        - Адам қолымен өсірілетін өсімдіктер  қалай аталады

Бағалау (түрлері)

-оқушының өзін-өзі бағалауы

-топтың өзін-өзі бағалауы

-мұғалімнің бағалауы

-жалпы бағалау

-критерийлер арқылы бағалау

 Рефлексиялық – бағалау кезеңі                       Тест тапсырмалары

1.Малға арнап

қандай дақылдар егіледі?

2.Қазақстанда өсірілетін

қой түрлері?

3.Шипалы сүт

өнімдерін жаз.

4.Сүттен

жасалатын тағамдарды жаз.

5 «Құс  еті асқазанға жеңіл» деген сөзді қалай

түсінесің?

6.Ұсақ мал қай

жерде өсіріледі?

1.Төрт түліік атауларын жаз.

2.Жылқы  малының

пайдасы

3.Түйе «шөл дала кемесі» аталу себебі

4.Мал шаруашылығы деген не?

6.Өз жерінде 

қандай мал өсіріледі?

Тест нәтижесі жауап парақшасы

арқылы тексеріледі. Оқушылар парақты белгілеп, ұпай санын есептейді. Ұпай саны бойынша бағаланады. Өзін – өзі бағалау

парағы    2 –4сынып

-сабақты қалай аяқтауды жоспарлау

Үйге 

тапсырмадан бұрын мұғалім оралады:

Қорытынды: Мұғалім жазған флип чартқа

ораламыз.

Адам төрт

мезгілде еңбек етеді.

Бақ, егістік,

бақша, гүлзарларда еңбектенеді.

Көкөністер мен

жемістерді өсіреді.

Баспаналарын

жөндейді.

Малға азық

дайындайды.

Қыска азық

дайындайды.

Табиғатқа

қамқорлықпен қарайды.